Muzeum Egipskie w Kairze – Siedziba placówki wyrasta w północnej części Midan Tahrir. W momencie otwarcia, na początku XX w., należała do najnowocześniejszych muzeów świata. Dziś pozbawione klimatyzacji muzeum, oblężone przez zwiedzających, z nadmiarem źle opisanych zabytków i nieprzejrzystą strukturą wystawienniczą, jest męczącym molochem nawet dla miłośników starożytnego Egiptu.
Pomysł założenia Muzeum Egipskiego w Kairze narodził się w 1835 r., kiedy kedyw Mohammed Ali postanowił skończyć z bezkarnym grabieniem zabytków. Z inicjatywy Augusta Mariette’a w 1858 r. powstała Służba Starożytności; naukowiec został jej szefem, a następnie stworzył zalążek przyszłego Muzeum Egipskiego w dzielnicy Bulaq. Resztę życia poświęcił na realizację idei muzeum w centrum miasta, która zaczęła przybierać realne kształty po powodzi w dzielnicy Bulaq, kiedy przepadła część zgromadzonych zabytków.
W 1902 r. oddano do użytku nowy gmach projektu Marcela Dourgnona.
Muzeum gromadzi przeszło 120 tys. eksponatów, z czego większość jest ukryta w przepastnych, podziemnych magazynach. Na niespieszne obejrzenie kolekcji trzeba przeznaczyć ok. 6 godz.
Parter
Zbiory muzeum są ułożone w porządku chronologicznym – tak było wygodnie w początkowym okresie istnienia placówki, a dziś jest ciasno i niektóre nowe kolekcje wciska się w każde wolne miejsce. Zazwyczaj początek zwiedzania stanowi rotunda; dalej trzeba przejść na lewo do zabytków Starego Państwa, potem Średniego i Nowego Państwa, zobaczyć Galerię Amarneńską i znów zabytki Nowego Państwa w atrium.
Po wejściu do muzeum (jeśli chce się zwiedzać w kolejności chronologicznej) należy iść do sali nr 43 (na wprost), gdzie eksponuje się najstarsze zabytki z historii Egiptu – z Okresu Predynastyczncgo i Wczesnodynastycznego (4000-2650 p.n.e.).
W sali nr 48 dominuje sztuka okresu Starego Państwa (ok. 26490-2152 p.n.e.), z reprezentatywnym dla niej posągiem faraona Dżesera, znalezionym w serdabie jego piramidy w Sakkarze (ok. 2630-2611 p.n.e.).
To jeden z najstarszych przykładów pełnowymiarowej rzeźby egipskiej, przedstawiającej władcę. W sali nr 47 znajdują się słynne triady z łupku: przedstawiająca Menkaure z boginią Hathor i personifikacją nomów Górnego Egiptu (ok. 2949-2472 p.n.e.) oraz głowa faraona Userkafa (ok. 2465-2458 p.n.e.). Są również liczne figurki Egipcjan (Giza; XXIV-XXIII w. p.n.e.). W sali nr 42 uwagę przyciąga posąg przedstawiający faraona Chafre (dioryt; ok. 2520-2494 p.n.e.) Posąg Chafre (Chefrena) znaleziony w dolnej świątyni grobowej w Gizie przedstawia władcę siedzącego w bezruchu na tronie. Artysta wyrzeźbił go całkowicie symetrycznie (za wyjątkiem rąk), w stanie bezczasowej młodości i bez jakichkolwiek cech indywidualnych. Stworzył typ absolutnego władcy, bardziej boga niż człowieka, którego strzeże Horus pod postacią sokoła, obejmujący skrzydłami głowę faraona. W sali nr 32 nie wolno pominąć posągów Rahotepa i Nofret z mastaby w Meidum (ok. 2575-2551 p.n.e.), słynnych gęsi z Meidum (XXVI w. p.n.e.), jak też wykonanych z blachy miedzianej posągów Pepiego I i Merenre (XXIII w. p.n.e.). Wykonane z blachy miedzianej posągi Pepiego I i jego syna należą do wyjątkowych zabytków, które jedynie cudem się zachowały. Blacha była osadzona na drewnianym rdzeniu. Sala nr 37 gromadzi przedmioty znalezione w grobie królowej Hetepheres, matki Chufu (Cheopsa), żony króla Snofru (ok. 2575-2551 p.n.e.). Można tu obejrzeć mały posążek Chufu (ok. 2551-2528 p.n.e.), jedyną podobiznę twórcy Wielkiej Piramidy.
Zabytki związane ze sztuką Średniego Państwa można oglądać już w sali nr 32. W sali nr 22 umieszczono posągi władców, jak Senuseret I (wapień), figurkę z drewna cedrowego oraz filar ozyriacki Senusereta I z al-Liszt (ok. 1964—1929 p.n.e.). W sali nr 16 stoją słynne czarne sfinksy z Tanis, z twarzą młodego Amenemhata III, podwójny posąg Amenemhata jako boga Nilu i statua tego samego faraona z czarnego granitu (ok. 1824—1792 p.n.e.). Tzw. pesymistyczny posąg Amenemhata ma pobrużdżoną twarz zmęczonego człowieka. Opadłe kąciki ust świadczą o nabytej przez lata sprawowania władzy gorzkiej mądrości. W sali nr 11 jest posąg ka Hora, władcy XIII dynastii (XVIII-I poł. XVII w. p.n.e.).
Sztuka Nowego Państwa jest bardzo bogata i jedynie najważniejsze zabytki wystawiono w salach muzeum. Zbiory z początku tego okresu znajdują się już w sali nr 11: to posągi i sfinksy związane z królową Hatszepsut (ok. 1479-1458 p.n.e.) z jej świątyni w Dajr al-Bahri (Deir el-Bahari).
Sfinks z żółtego piaskowca z twarzą władczyni pokazuje jej kobiecy urok, mimo przyprawionej faraońskiej bródki. Są tu również rzeźby Thotmesa III. W sali nr 12 zebrano posągi z czarnego granitu, przedstawiające Thotmesa IV z matką Tią (ok. 1397-1387 p.n.e.) czy posąg siedzącego, lekko uśmiechniętego Thotmesa III (ok. 1479-1425 p.n.e.), którego twarz nieco przypomina oblicze ładnej dziewczyny.
Za malowaną kaplicą Thotmesa III dla Hathor z Dajr al-Bahri (Deir el-Bahari) stoi posąg Hathor pod postacią krowy. Inna ciekawostka to znaleziona w Karnaku głowa Amenhotepa II w błękitnej koronie chepres. W sali eksponuje się także najbardziej znane sceny z wyprawy do krainy Funt ze świątyni Hatszepsut z Dajr al-Bahri.