Muzyka
Muzyka egipska wywodzi się z czasów starożytnych, ale wielki wpływ na nią wywarła arabska kultura islamu. I mimo że każdy region ma swoje ulubione instrumenty, melodie i wykonawców, egipskie rytmy znalazły drogę do serc wielu młodych ludzi na całym świecie.
Muzyka starożytnego Egiptu
W starożytnym Egipcie ucztom świeckim i ceremoniom religijnym towarzyszyły przeróżne instrumenty. O ile udało się odnaleźć teksty hymnów i pieśni, to ciągle nie wiadomo, jak wyglądała ich linia melodyczna. Czy muzyka egipska była jednogłosowa, czy wielogłosowa? Czy przeważał w niej rytm, jak sugeruje liczba instrumentów perkusyjnych (sistrum, bębenki, kastaniety), czy też linia melodyczna? Starożytni znali rodzaj harfy, trąbki, flety i cymbały.
W Drugim Okresie Przejściowym pojawiły się, prawdopodobnie liry i lutnie. Gry uczono w słynnej szkole w Memfis. W okresie ptolemejskim w Aleksandrii grano na organach hydraulicznych wzorowanych na fletni Pana. Egipcjanie wierzyli w magiczną siłę muzyki, znaczenie poszczególnych dźwięków i ich związek ze zjawiskami kosmicznymi.
Muzyka islamska Muzyka arabska rodziła się w namiotach Beduinów na Półwyspie Arabskim, a potem na dworach kalifów w Damaszku i Bagdadzie. Zaczęła się kształtować od VII w. i połączyła elementy egipskie, syryjskie, perskie, greckie, bizantyjskie, hiszpańskie i berberyjskie. Wchłaniała różnorodne idee i prądy, co doprowadziło do wielkiego zróżnicowania wątków i elementów składowych. Charakteryzowała się ciągiem dźwięków tworzących linię melodyczną o krótkich interwałach, w zasadzie homofoniczną, bez wyraźnej notacji. Pod względem bogactwa ozdobnych form wokalnych i instrumentalnych przypominała modną arabeskę. Zazwyczaj była wykonywana wjednostajnym rytmie. Od muzyki europejskiej odróżniał ją słynny interwał trzy czwarte tonu, który pozwalał śpiewakowi na dość dużą swobodę interpretacji.
Do charakterystycznych dla tego typu muzyki instrumentów zalicza się membranofony, jak darbuka i idiofony, kotły, instrumenty szarpane, jak lutnie ud, kunburi – instrument towarzyszący zespołom z Czarnej Afryki, tanbur i pandom. Do instrumentów smyczkowych należą różne odmiany rebabu (rodzaj skrzypiec o dwóch strunach), zaś instrumenty dęte to noi, klarnety, trąbki, rogi i flety.
Podczas świąt często słyszy się muzykę religijną – melodyjne wykonanie wersetów Koranu czy hymnów na cześć Allacha, które wykonują zawodowi recytatorzy (munshid) lub miejscowi muezini. Słychać też zbiorowy śpiew wiernych. Członkowie bractw sufickich tworzą swoistą muzykę opartą na powtarzającym się motywie mającym działanie hipnotyzujące.
Klasyczna muzyka egipska wywodzi się z XIX w., natomiast z folkloru czerpie inspirację muzyka popularna, rozbrzmiewająca na weselach, zaręczynach, festynach, podczas świąt i szczególnych okazji. Klasyczny repertuar był dziełem Abduha al-Hamuli, sprowadzonego przez kedywa Ismaila do Kairu. W XIX w. tancerki i śpiewaczki, zwane alima, podziwiał kairski dwór i wyższe sfery. Symbolem pieśni egipskiej stała się Umm Kulthum (1898-1975): sławiła wielkość Egiptu, islam i miłość, a jej utwory do dziś wzbudzają w kolejnych pokoleniach podobne uczucia.
W Luksorze łatwo spotkać domorosłych artystów grających na rababie, a podczas ceremonii ślubnych korowód z bębenkami i tamburynami czeka na pannę młodą przed salonem piękności, skąd wyrusza orszak weselny. Zespoły muzyków składają się zazwyczaj z grających na darbuce, bębnie z ceramiki obciągniętym skórą, duffie, okrągłym bębnie z brzękadłami, i lutni, zwanej ud. Tacht to klasyczna orkiestra, której członkowie grają na lutni ud, kanunie, instrumencie podobnym do cytry, i trzcinowym fletcie naj, ulubionym instrumencie sufich.
Egipcjanie mają taniec we krwi. Wystarczy wystukany palcami rytm, a zaczynają poruszać biodrami. Małe dziewczynki wykonują taniec brzucha niemal profesjonalnie, a na każdym weselu nie brakuje kobiet popisujących się swoimi umiejętnościami. Tańczą też panowie, trzymając w rękach drewnianą laskę jako rekwizyt: solo lub w grupie, gdyż w Egipcie mało popularny jest taniec w parach.
Muzyka beduińska obejmuje oazy obu egipskich pustyń i Synaju. Rytmiczny akompaniament towarzyszy pieśni epickiej, opowiadającej zawiłe historyczne lub parahistoryczne wydarzenia.