Stary Kair

Kościół Zawieszony (al Muallaqa, Sitt Mariam), a właściwie Kościół Najświętszej Marii Panny, wzniesiono na wieżach dawnej rzymskiej fortecy (Brama Wodna) prawdopodobnie w V/VI w, za czasów patriarchy Izaaka, a przebudowano za pontyfikatu patriarchy Abrahama (975-978).
W XI w stał się siedzibą koptyjskiego patriarchy aleksandryjskiego. Rzymskie fortyfikacje (ok. I w. n.e.) można dokładnie obejrzeć, obchodząc świątynię z jej prawego boku. Kościół wielokrotnie przebudowywano i rozbudowywano, więc dziś trudno datować jego poszczególne części. Ostatnia wielka przebudowa została przeprowadzona po XX-wiecznym pożarze, po którym powstało nowe wejście z ogrodów muzeum. Fasada z rzeźbionym fryzem z dawnego wystroju jest stosukowo nowa, bo pochodzi z XIX w. Podróżnicy z XIV i XV w nazywali sanktuarium „kościołem na schodach”, gdyż do wnętrza trzeba się było wspinać po 29 schodkach. Dalej jest sklepiony korytarz (ze sklepikiem), prowadzący do niewielkiego dziedzińca z fontanną. Wejście do świątyni, ozdobione glazurowanymi płytkami ceramicznymi z geometrycznym ornamentem, pochodzi z XI w. Wnętrze przykrywa kolebkowe sklepienie wsparte na rzędach antycznych kolumn o korynckich kapitelach. Na ścianach wiszą ikony św. Jerzego, Matki Boskiej i św. Jana Chrzciciela. Wykonany z cedru ikonostas z delikatnymi inkrustacjami z kości słoniowej (XII/XIII w.) oddziela ołtarz od wiernych. Górną część ikonostasu zajmuje rząd ikon. Po prawej stronie nawy dominuje marmurowa ambona z XI w. z 13 kolumnami, symbolizującymi Chrystusa i apostołów Pozostałością po kościele z IV w. jest wzniesiona na bastionie kaplica Tekli Haimanout, świętej z Etiopii, żyjącej w XIII w. Ikonostas również wykonano w XIII w.
Tuż przy Muzeum Koptyjskim wznosi się potężna rotunda greckiego ortodoksyjnego kościoła św. Jerzego. Był to rzymski legionista, żyjący w III w, który za odmowę oddania czci bożkom został za Dioklecjana skazany na śmierć. Prawdopodobnie kult św. Jerzego przybył do Europy wraz z krzyżowcami. W koptyjskim życiorysie nie ma wzmianki o jego walce ze smokiem, ale w XIV w. nastąpiło połączenie jego biografii z biografią św. Teodora, więc możliwe, że Koptowie przejęli tę opowieść od zachodnich chrześcijan. Pierwszy kościół św Jerzego wybudowano tu w X w., a dzisiejsza budowla powstała w 1904 r., po pożarze świątyni z X w. Niestety, fundamenty budowli – rzymska wieża – nie są zbyt stabilne, więc opasuje ją stalowa obejma.
Ciemne wnętrze rozświetlają kryształowe kandelabry, a przy wejściu zwraca uwagę czczona ikona św Jerzego. Niedaleko leży cmentarz ortodoksyjny, gdzie pogrzebano tutejszych ortodoksyjnych Greków.
Grecko-ortodoksyjny klasztor św. Jerzego (Deir al-Banat; mniszki), ukryty za grubymi drzwiami starej zabudowy, w czasie zbierania informacji do przewodnika był w remoncie. W niewielkim ogrodzie otwiera się wejście do przedsionka z wielką mozaiką przedstawiającą św Jerzego. Kaplica (po lewej) to dawny pałac z epoki mameluków, gdzie wierni nadal czczą cudowną ikonę ze św. Jerzym.
Kościół św. św. Sergiusza i Bachusa (Abu Serga) jest prawdopodobnie najstarszym i najbardziej poważanym kościołem w Egipcie, co zawdzięcza tradycji, że wybudowano go nad grotą, w której mieszkała Święta Rodzina. Budowlę pochodzącą prawdopodobnie z V w. zbudowano na planie bazylikowym, charakterystycznym dla wczesnych świątyń koptyjskich. Była wielokrotnie przebudowywana, a większość murów pochodzi z X-XII w. Trójnawowe wnętrze jest przykryte specjalnym drewnianym kolebkowym sklepieniem, naśladującym konstrukcję łodzi, wspartym na dwóch rzędach antycznych kolumn z korynckimi głowicami. Ołtarz zasłania ikonostas z XIII w. W środkowej absydzie zachowały się ślady fresków i mozaik.
Wczesnochrześcijańska męczennica Barbara jest patronką kolejnego kościoła koptyjskiego Kairu, Sitt Barbara, pochodzącego z XI w., który wystawiono w miejscu zrównanego z ziemią przez al-Hakima kościoła św św. Jana i Cyrusa, gdy burzono al-Fustat. Wysoki drewniany dach ze świetlikami wpuszcza do wnętrza promienie słoneczne. Nawa jest wsparta na arabskich łukach i dwóch rzędach kolumn. Na ścianach wiszą ikony (ok. 1750 r.) ze scenami z życia Jezusa i św. Barbary.
Świętym miejscem dla Żydów jest synagoga Ben Ezry. Judaistyczna tradycja łączy to miejsce z Mojżeszem, ale pierwotną budowlą stojącą w tym miejscu był kościół z VI w., zniszczony 300 lat później. Plac przekazano rabinowi Jerozolimy, Abrahamowi Ben Ezrze, który wystawił tu synagogę. Aron ha-kodesz ozdobiono marmurem i złotymi stalaktytami. Podczas prac remontowych w świątyni natrafiono na schowek (geniza), gdzie znaleziono stare dokumenty i zapisaną na skórze gazeli Torę z VI w. Z tyłu synagogi można obejrzeć niedawno odrestaurowane fragmenty rzymskich murów.

Meczet Amra i Dajr Abas-Sayfayn

Meczet Amra wyrasta na północny wschód od dzielnicy koptyjskiej. Zbudował go na północ od rzymskich fortyfikacji w 642 r. Amr Ibn al-As, wódz armii muzułmańskiej, która podbiła Egipt. W 827 r. świątynię gruntownie przebudowano, ale zachował się jeszcze stary kształt budowli wzniesionej z suszonej cegły, z dachem pokrytym palmowymi liśćmi, bez mihrabu, dziedzińca czy minaretu.
Za kalifa al-Walecda Ibn Abdul-Maleka meczet powiększono, dodano mihrab i drewniany pulpit (minbar). Wiele zmian zaszło w czasie rządów tureckich. W świątyni ustawiono greckie i rzymskie kolumny (150) i wzniesiono trzy minarety. Obecny meczet ma dziedziniec (salin) otoczony z czterech stron kolumnadą riwaqów, z których największy jest Qiblah. Zwraca uwagę wiele drewnianych plakietek z bizantyjskimi płaskorzeźbami z motywami roślinnymi.